KİFOZ
KİFOZ
Prof. Dr. Necdet Altun
Vücut ağırlık merkezi, ayakta duran bir insanda, kulak, omuz başı, bel omurları, kalça eklemi, diz eklemi, ve iç malleol (ayak bileğinin iç kısnındaki kemik çıkıntısı)üzerinden geçer. Bu durumun bozulması sagittal dengenin bozulması anlamına gelir. Ortaya çıkan tablo postür (duruş) bozukluğudur. Sagittal dengeye sahip bir omurgada, normal kifoz açılarına baktığımızda, 4. torakal (sırt) omur merkezli kifoz açısının 40º, torakal 6 nın 60º, torakal 8 in 40º ve torakal 12 nin ise 20º olduğunu görürüz. Bu derecelerin üzerine çıkıldığında kifoz deformitesinden (şekil bozukluğu) söz ederiz. 15 yaşında erkek çocuğunda kifoz.
Sınıflandırma
Winter ve Holl 1978 yılında kifoz deformitesi için yapmış oldukları sınıflandırma bu gün de kullanılmaktadır.
- Postural (duruşa ait).
- Scheuermann Kifozu.
- Konjenital (doğuştan) Kifoz.
- Paralitik (felce bağlı) Kifoz.
- Miyelomeningosel
- Posttravmatik (omurga yaralanması sonrasında)
- İnflamatuvar
- Cerrahi girişimler sonrası
- Başarısız füzyon
- Radyasyon sonrası
- Metabolik
- Gelişimsel
POSTURAL KİFOZ (ROUND BACK)
Çocuklarda çoğunlukla gözden kaçan, okul taramalarında saptanabilen bir deformitedir. Stagnara, round back (Yuvarlak Sırt) deformitesinin, normalin bir değişimi olduğunu kabul eder. Özellikle bazı sporcularda görülen deformitenin, artmış göğüs kapasitesi ve artmış adale kitlesinin bir görünümü olduğu şeklinde ifade edilir. Kinik özellikleri:
Juvenil ve adolesan (çocuk ve genç erişkin) dönemde görülür.
Kızlarda daha çok görülür.
Eğrilik genellikle 60º nin altındadır.
Esnektir.
Röntgende omurlara ait bir anormallik yoktur.
Round back deformitesinin kızlarda daha çok görülmesinin nedeninin, gelişen göğüslerin, gizlenme gayreti nedeni ile oluşan bir duruş alışkanlığından kaynaklandığı kabul edilir SCHEUERMANN KİFOZU
İlk kez 1920 yılında Danimarkalı Radyolog Scheurermann tarafından tanımlanmıştır. Scheuermann, kifoz deformitesine neden olan omurlardaki kamalaşmanın, omurlardaki ring apofizlerde (büyüme plaklarında) oluşan avasküler nekroz (dolaşım yokluğuna ait doku ölümü) olduğunu belirtmiştir. Shmorl ise fıtıklaşan disk materyelinin, omurlara ait büyüme plağını bozduğunu bildirmiştir.
Nedenler
Nedenler konusunda değişik teoriler öne sürülmüştür. - Avasküler nekroz (Scheuermann-1920): En çok kabul gören teoridir.
- Biyokimyasal değişiklikler (Ippolite-Ponsetti): Histokimyasal çalışmalar, proteoglikan anormalliğine bağlı olarak, enkondral ossifikasyonun bozulduğunu göstermiştir.
- Kemik dansitesindeki anormallik (Bradford-1976): Bradford, Vertebralarda meydana gelen değişikliğin, osteoporozun bir formu olduğunu bildirmiştir.
- Mikrofraktürler: İlk kez 1934 yılında Lambrinudi tarafından ortaya kondu. Kronik travmalara bağlı olarak omurlara ait büyüme plaklarındaki küçük kırıkların omurlardaki kamalaşmanın nedeni olduğu bildirilmiştir. Diğer nedenler ise şöyledir:
Mekanik faktörler
Malnutrisyon (Yetersiz beslenme)
Vitamin yetmezliği
Endokrinopati
Genetik
Görülme Sıklığı
% 0,4 ile 8,3 arasında daha sıktır. Erkek kız oranı 7,3/1 dir. Geç çocukluk ve ergenlik dönemde görülür.
Klinik
- Duruş bozukluğu.
- Sert ve keskin kifoz.
- Kifozun üstünde ve altında artmış lordoz.
- Armış pelvik tilt.
- Gergin hemstringler (uyluk arkasındaki kaslar).
- Ağrı (%20-60).
- Skolyoz.
- Nörolojik bozukluk, ilerlemiş olgularda spinal stenoza bağlı olarak gelişebilir.
- Disk hernisi.
- Dural kist.
Radyolojik Bulgular
- Omurlarda kamalaşma.
- Omur yüksekliğinde azalma.
- İrregüler endplate (eklem yüzlerinde düzensizlik)
- Disk mesafesinde daralma.
- Kifotik deformite.
- Kifozun üstünde ve altında artmış lordoz.
- Endplate’lerde skleroz.
- Spondilolizis, spondilolistezis (%11-50).
- Anterior osteofit
- Faset eklemlerde artroz.
Sorenson, üç komşu omurda en az 5º kamalaşma, Drummond iki veya daha fazla omurda kamalaşma, Bradford ise bir veya daha fazla omurda 5º veya daha fazla kamalaşma bulunması durumunda Scheuermann Kifozundan söz edilmesi gerektiğini bildirmişlerdir. Tedavi
Scheuermann Kifozunda cerrahi tedavi endikasyonları şöyledir:
- 70º ve üstünde kifotik deformite.
- İlerleyen deformite
- Ağrı
- İlerleyen nörolojik bozukluk.
- Psikolojik
- Kozmetik
Scheuermann Kifozu, ameliyat öncesi ve sonrası görünüm.
KONJENİTAL KİFOZ
Konjenital skolyozda olduğu gibi doğuşta varolan omurlara ait bir eksiklik veya bozukluğa bağlı olarak gelişir. Omurlara ait anomalinin nedeni, formasyon defekti, segmentasyon defekti veya kombine olabilir. Formasyon defektine bağlı olarak vertebra cisminde öne doğru oluşan bir kama vertebra veya vertebra cisminin önde tam oluşmaması sonucunda gelişen bir hemivertebra (yarım omur), kifoz deformitesine neden olabilir. Benzer bir şekilde, segmentasyon defektine bağlı olarak vertebra cisimlerinin bitişik olması (blok vertebra) veya birleştirici bir bant olması (ansegmente bar) sonucunda da kifoz deformitesi gelişebilir.
PARALİTİK KİFOZ
Bazı paralitik (felçle seyreden) hastalıklar, skolyoza neden olabildikleri gibi, kifoza da neden olabilirler. Bunlar çoğunlukla poliomiyelit, CP, spinal müsküler atrofi gibi hastalıklardır. MİYELOMENİNGOSEL
Omurgada posterior kemik defektleri ile seyreden meningosel ve miyelomeningosel ile birlikte aynı zamanda % 8-15 arasında kifoz deformitesi de bulunabilir. POSTTRAVMATİK KİFOZ
Vertebra kırıklarından sonra, omurlardaki kamalaşmaya bağlı olarak kifoz deformitesi gelişir. İNFLAMATUVAR KİFOZ
Omurga enfeksiyonları veya omurganın diğer inflamatuvar hastalıkları sonucunda kifoz deformitesi gelişebilir. Enfeksiyonlar içinde ilk akla gelen tüberküloz, brusella gibi spesifik enfeksiyonlardır. Nonspesifik enfeksiyonlard da benzer bir sonuç oluşabilir. Enflamatuvar hastalıklar içinde ilk akla gelen hastalılar, ankilozan spondilit ve romatoid artrittir. CERRAHİ GİRİŞİMLERDEN SONRA
Cerrahi tedavi edilen ancak yetersiz redüksiyon yapılan ya da yetersiz tesbit edilen kırıklardan sonra kifoz gelişebilir. Her hangi bir nedenle yetersiz posterior füzyon yapılan hastalarda zamanla kifoz oluşabilir. Laminektomi yapılan olgularda, posterior yetmezlik oluşursa kifoz gelişebilir. METABOLİK
Metabolik nedenlere bağlı kifoz daha çok osteoporoz, osteomalazi ve osteogenezis imperfekta sonucunda gelişebilir. GELİŞİMSEL
Akondroplazi ve mukopolisakkaridozlar bu gruba girerler. Cerrahi Tedavi
1. Posterior grişimler:
- İnsitu füzyon: Herhangi bir düzeltme girişimi yapmadan eğriliğin artmasını engellemek için yapılan girişimdir.
- Füzyon+instrumentasyon: Eğriliğin düzeltilmesi ile birlikte spinal instrumentasyon yardımı ile eğrilik düzeltilmeye çalışılır ve füzyon yapılır.
- Osteotomi: Sert ve esnek olmayan deformitelerde eğriliğin derecesine göre tek veya daha çok seviyede, tabanı posteriorda olacak şekilde ostotomiler yapılarak düzeltilmeye çalışılır, spinal instrumentasyonla da tespit edilir.
- Egg-shell uygulaması: Bir çeşit osteotomidir. Eğriliğin tepe noktasındaki vertebranın posterior elemanları eksize edildikten sonra, vertebranını içi boşaltılarak, cismin posterior korteksi çöktürülür. Bu şekilde düzeltme sağlandıktan sonra instrumentasyon yapılır.
2. Anterior girişimler:
- Disk eksizyonu+füzyon. Rijit eğriliklerde anterior diskektomiler ile gevşetme yapıldıktan sonra füzyon yapılarak, düzeltme sağlanır.
- Vertebrektomi: Özellikle konjenital nedenli kifozlarda, deformiteye neden olan vertebra (hemivertebra gb.) çıkartılarak düzeltme yapılır.
- İnstrumentasyon: Yukarıdaki uygulamalarda omurganın tespiti için instrumentasyon yapılır.
3. Kombine girişimler:
Bazı rijit kifozlarda anterior girişim ile gevşetme yapıldıktan sonra düzeltme ve tespit için posterior girişim yapılabilir.